Ekonomide yaşanan sıkıntılar ve çıkmazlar hepinizin malumu. Yapılan zamlar şiddetli yağan yağmurun şemsiyeye çarpmasının çıkardığı seslerin çok ötesine geçip şiddetle yağan doluya dönüştü. Öyle çarptı ki şemsiyenizin sizi koruyacak hali de kalmadı delik deşik oldu.
Cari açıklar giderek büyürken, hükümetin çözüm arayışları, açık kapatma çabaları devam ediyor. Halk her ne kadar zamlardan ve yetişmeyen bütçenin arasına sıkışıp nefes alamasa da tepkisizlik devam ediyor. Hükümete hak vermek için kendilerince açıklamalar oluşturuyorlar.
Tepkisiz toplumun en tepkili kısmı aslında parayla en çok uğraşan kesimden geliyor. Önümüzdeki 5-6 ay aşağı yukarı ne olacağını kestirebiliyoruz. Ondan sonra yine musluklar açılacak, şaşkın ördek gibi savrulanlar o musluklardan içtikleri suyla sarhoş olmaya devam edecekler. Tuzu kuru olanların sıkıntısı yok diyoruz ama tatil beldelerinde ki sayılarda da gözle görülür bir azalma var. Özellikle yerli turist sayısının azalması son zamlardan sonra daha da dikkat çekiyor.
İş adamları “Kredi muslukları açılsın, istihdam kaybı yaşanmasın” diyorlardı. Bankacılık kesimi frene basıp kredi musluğunu kısınca işletmeler sıkıntıya düştü, yakınmalar başladı.
Gelişmeler, ekonominin son durumu ve Merkez Bankası’ndan gelen sinyaller iş dünyası açısından çok ümit verici değil. Kredi artış hızındaki yavaşlamanın önümüzdeki 5-6 ay daha devam edeceğini belirtmek lazım. Çünkü sonrası seçim sath-ı mahaline girildiği için görülemiyor. 2022’de yıl ortasında frene basılmış ama seçim öncesi aralık ayından itibaren gaza basılmıştı. Her ne kadar makro ekonomik göstergeler izin vermese de benzer bir trend Mart sonunda yapılacak yerel seçimler öncesinde de görülebilir.
Piyasalarda yaşananları bir tür med cezir gibi görmek doğru olur. Ekonomide özellikle krediye aşırı duyarlı olan bazı sektörlerde de med safhasında talep kabarıyor, cezirde ise talep daralıyor. Med cezire yol açan faktör bir gök cisminin başka bir gök cismine uyguladığı kütle çekimken ekonomide kütle çekimin kaynağı ise kredi arzı ve faiz oranlarıdır.
Aslına bakarsanız sorunumuz iş adamlarının sorunları değil gibi görünse de son durumlar onları da çıkmazda bıraktı. Durum böyle olunca işletmelerin en önemli küçülme kalemleri işçi çıkartmalarda da artışları yavaş yavaş yazmaya başlayacağız. Şimdiden kulağımıza gelmeye başladı. Bu durum en büyük sorunlarımızdan biri olan istihdamı yine gündeme taşıyacak, artan işsizlik sorunlarında giderek büyümesine neden olacaktır.
Kredi mekanizmasındaki bozulma, sadece finansman ihtiyacı bulunan işletmeleri etkilemekle kalmaz, domino etkisiyle piyasanın tüm işleyişini sekteye uğratır.
Cumhurbaşkanı Suudi Arabistan’a gitti. Orada yapılan anlaşmaların özeleştirme, şirket ortaklıkları/satışları, yeni yatırımlar ve gayrimenkul alanlarında 20-30 milyar dolarlık bir seviyeye ulaşabileceği tahmin ediliyor. Ancak Suudi’lerle imzalanan ‘’Karşılıklı Yatırımların Korunması Anlaşması‘’ dışında somut bir sonuç yok.
Aslına bakarsanız yükselen enflasyon, artan cari açıklar ve büyük istihdam sorununu en doğru yoldan çözmenin nereden geleceğini hepimiz biliyoruz. Hala AB kapısından giremeyen ülkemiz tahıl anlaşmasında da yeni sorunlarla karşı karşıya.
Ülkemizin en büyük sorunu birincil olarak tarımsal kalkınma hareketini başlatmamak. İkinci olarak teknoloji hamlesini yapacak mühendislerimize yeterli çalışma alanları oluşturamamak. Üçüncüsü genç neslin üretimde yer almasını sağlayarak, istihdam sorununu küçültmek. Dahası kontrolsüz göç ve mülteci sorununu ortadan kaldırmak birincil önceliklerimiz olmalı.
Ekonomide sorunlar birer birer çözüme kavuşturulmadığı müddetçe kaybolan orta gelirli kesimin yanında artan dar gelirli halkın zam yağmurundan yaşamak için başını kaldırmaya, gözünü açmaya mecali kalmayacak. Çünkü yaşam standartları giderek düşecek ve içinden çıkılmaz bir hal alacak. Önümüzdeki altı ay biliyoruz ki sıkıntılı geçecek. Sonra söylediğimiz o musluklar yine açılır ve sizi sarhoş etmeye devam eder. Merak etmeyin.
YORUMLAR