Yılın ilk çeyreğinde hem Gelişmekte Olan Piyasalar (GOP) paniği, hem de Cemaat-AKP kavgası ve yerel seçimleri fazla zarar görmeden atlatan ekonomide yeni kaygı odağı, Irak Krizi’nin uzaması. Enerji Bakanı Taner Yıldız doğal gaza zam olasılığını çıtlatırken, Maliye Bakanı Şimşek ise cari açıktaki daralmanın jeo-politik risklerle ters orantılı seyrettiğini hatırlattı.
Musul Konsolosluğundaki görevliler ve aileleri ile kamyon şoför yurttaşlarımızın akıbeti hakkında artık haber alamıyoruz, RTÜK mahkeme kararı ile yayın yasağı koydurdu. Görsel basın, MHP ve CHP ise Türkmen kardeşlerimizin can güvenliğinin tehdit altında olduğu mesajını güçlü şekilde vurguluyor.
İhracatçı ve sevkiyatçılar Irak’tan gelen sipariş ve bu ülkeye yapılan yüklemelerin bıçak gibi kesildiğini iddia ediyor. Yine de ticaret kanalının ekonomiye büyük zarar vermesi mümkün değil. Irak’a ihracatın tahminen %25 daralması ekonomiye sadece 3-4 milyar dolar yük getirir.
Ekonomi Yönetimi daha çok Brent petrol fiyatındaki artıştan endişeli. Enerji Bakanı Taner Yıldız, doğal gaz fiyatlarının Brent petrole endeksli olduğunu hatırlattı. Irak'ta düşmeyen tansiyon enerji piyasasını hareketlendirdi. Bu nedenle, gerek ham petrolün gerek doğal gazın maliyetlerinin de artacağı ortada.
Dünyadaki bölgesel ve siyasi istikrarsızlık en çok enerjiyi etkiler. Ham petrol fiyatlarının arttığını görüyoruz. Ham petrol fiyatının artmış olması Türkiye'nin maliyetlerinin arttığı anlamına geliyor.
Jeopolitik gerginlikler bir risk faktörü. Irak’ta olup bitenler cari açığımızı olumsuz etkileyecek. Eğer bu son gelişmeler hızlı bir şekilde kontrol altına alınmazsa, maalesef bu bizim için talihsiz bir gelişme olacak. Aynı şekilde Rusya ve Ukrayna’daki gelişmeler de bizim açımızdan olumsuz. Ülke olarak coğrafi konumumuz oldukça avantajlı bir yer, ama bir o kadar da problemli bir bölgedeyiz. Problemli bir mahallede oturuyoruz.
Nisan ödemeler dengesi rakamlarında cari açığın daralması TL’yi cazip kılan ikinci neden. Fakat iç talepte gözlenen hafif kıpırdama ile artık enerji ve altın dışı açığın daha fazla daralması kolay değil. Eğer Brent 115 dolarda kalırsa, altın dışı cari açık sonbaharda yataya döner, hatta yeniden artmaya başlayabilir. Bu senaryoda da TCMB’nin faiz kesintisi zorlaşacak ve enflasyonla mücadelede ek tedbirler gerekebilecek.
TCMB Başkanı erdem Başçı’nın Ticaret Odasında yaptığı para politikalarıyla ilgili sunumunda cari açığın faizlerin üzerindeki etkisini katılımcılar birinci ağızdan duymuş oldular. Özellikte üreterek büyüme konusunda MB Başkanının açıklamaları önemli. Bankaların üretime yönelik kredilerde daha cazip imkanlar sunarak üretime destek vermeleri ülkenin üreterek büyümesinin yolunu açacaktır. Özellikle son dönemlerde tüketime yönelik kredilerin yapılandırılmasında bankaların da aldıkları tedbirler ekonomiye önemli katkılar sağlayacaktır.
Enflasyon yaz aylarında düşüş gösterse de dış etkenlerin olumsuzlukları faizlerde artışlara gidilmesine neden olacak ve buna bağlı olarak da enflasyonda hedeflenen rakamlara ulaşabilmek için ek tedbirlere gerek duyulacaktır. Gerçekten problemli bir mahallede oturuyoruz ve etrafta çıkan yangının sıcaklığını çok yakından hissedebiliyoruz.
Önümüzdeki günler çok şeye gebe görünüyor. Etraf sıcak ve tehlikeli o nedenle emin olmadığımız hiçbir adımı atmamalıyız diye düşünüyorum.