Ekonomiye öyle bir yük bindi ki seçimden sonra sıkı önlemler bizi bekliyor.
Deprem hayatımızın ortasına öyle bir düştü ki bunu nasıl atlatacağız kimse bilmiyor. Hala günlerdir depremde yapılması gerekenler ve bina yapı durumları tartışılıyor. Bu afet bildiğimiz duyduğumuz bir durumun çok dışında ve akla hayale gelmeyecek şekilde yaşandı. Hepimiz aynı şeyleri düşünüyoruz ve bu durum tarihimize gözyaşlarıyla kazınacak büyük bir acı.
Enflasyon, piyasalar, ödemeler, EYT gibi tartışmalar, maaşlara yapılan zamlar, gıda enflasyonu derken günlerdir onları tartışamaz duruma geldik. Tüm toplum yaşamına devam etmek, çalışmak, çocuklar okullarına gitmek zorunda. Değirmen dönecek, çarklar çalışacak ekonomide harekete ihtiyaç var.
Yaşanan siyasi ve yardım skandallarıyla hiç kimsenin kafasını şişirmek istemiyorum. Artık tüm olanlar evlerinizin içinde yaşanıyor muş gibi birebir her şeye şahit oluyorsunuz. Ancak beni en çok üzen şey sahipsiz kalan kimsesiz çocukların kayıp oluşu… sayıları bin kadar olduğu söylenen çocukların akıbetlerini açıklayan yok. Umalım ki devlet bu çocukları kayıt altına alıp sahip çıksın ve yok olup gitmesinler.
Enflasyon rakamları açıklanacak. Ocak ayındaki gibi, yıllıkta bir süre önceye kadar beklediğimiz oranda düşüş olmayabilir. Bunu hem enflasyonun yeni yıla girişinden çıkartıyoruz hem de arada bir 6 Şubat depremi oldu.
Ülke ekonomisinin yüzde 10’unu, tarımsal üretimin yüzde 15’ini oluşturan deprem bölgesinin bir faturası da enflasyon artışı yoluyla çıkacak. Üretim ister istemez düşecek.
Şubat ayı içinde de gördük ki, pazardaki esnaf bile “Hatay’dan geliyordu, kesildi artık” diyerek fiyat artışının nedenini açıklıyor. Kısa vadede lojistik de üretim de elbette ki sorun olabilir.
Yumurta fiyatlarını da Afyon’da ortaya çıkan kuş gribi ve bunun getirdiği 3 milyonu aşan tavuk itlafı sıçrattı. Toptan yumurta fiyatları yüzde 10 üzerine koydu.
Et fiyatlarında zaten artış başlamıştı ancak deprem bölgesinde üretimin durmasının da etkisi ya da bu gerekçeyle karkas et fiyatları yükselmeye başladı. Ramazan ayının gelmesini de fırsat bilenler bu fiyatların da üstünde rakamlarla tüketiciye zor anlar yaşatmaya devam edecekler.
Öte yandan kış ayları kurak geçiyor ve barajlardaki su seviyelerinde tehlike çanları çalmaya da başladı. Şubat ayı son 120 yılın en kurak ayı olarak tarihe geçti. Önümüzdeki dönemde tarım üretimine negatif etkisini de göreceğiz.
Depremin olası maliyeti, 50-60 milyar dolar aralığında hesap ediliyor. Yaklaşık iki yıllık dönemde harcamaların yapıldığından hareketle bu yıla 30-40 milyar dolarlık bir harcama düşebilir. Bu harcamaları karşılamak için vergi artışına gitmek seçime gidilen ortamda siyaseten zor. Yardımlar iyi ama yetmez. Asıl büyük harcamayı zaten devletin yapması gerekir. Mecburen kamunun borçlanmasıyla finansman sağlanacak.
Enflasyon her zaman ve her yerde parasal bir olgudur. Deprem büyüme oranına yaklaşık bir puan kadar aşağı çekici etki yapacakken, ortaya konulacak uygulamaların sonucu daha yüksek borçlanma düzeyine, daha fazla parasal genişlemeye ve daha yüksek enflasyona çıkacak. Deprem ekonomiye 4 koldan yük bindirmiş olacak.
Seçimden sonra ortaya yeni bir ekonomik önlemler paketinin konulması ve makro dengelerin sağlanması bir süre önceye kadar büyük bir ihtiyaçtı ama depremle birlikte artık bir zorunluluk.
YORUMLAR