İman amel ilişkisi ile ilgili Kur’an ayetlerinin ve Peygamber Efendimizden yapılan rivayetlerin yanlış anlaşılması ve yorumlanması çok farklı fırkaların ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
Allah Rasulü (sav) Muaz (ra)’ a
“Kalbinde sıdk ile Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Resulü olduğuna şehadet eden hiçbir kimse yoktur ki, Allah onu cehenneme haram kılmasın”
Bunun üzerine Muaz (ra) dedi ki:
“Ey Allah’ın Rasulü bunu insanlara haber vereyim mi? Sevinsinler. Resulullah (sav) dedi ki: “O zaman ona güvenip dayanırlar” (Müttefekun aleyh)
Rasulullah (sav) şunu demek istiyor: Eğer sen bunu haber verirsen gerçeği idrak edemez ve kurtuluşun sırf sözle söylenen kelimeyi tevhid de olduğunu zannetmeye başlarlar. Amellere yönelmezler.” (Buhâri, İlim, 49)
Ebu Hureyre’ye Rasulallah (sav): kalbinde hiçbir kuşku duymaksızın Allah’tan başka ilah olmadığına, şehadet eden kiminle karşılaşırsan onu cennetle müjdele.” Ebu Hureyre bunu Hz. Ömer’e söylüyor. Bunun üzerine peygamberimizin yanına giden Hz. Ömer, Ya Rasulallah, insanların buna güvenip dayanmasından korkarım. Bırak onlar amellerine devam etsinler. Bunun üzerine Rasulullah (sav): Bırakın devam etsinler dedi. (Müslim, İman 52)
Mevdudi bu hadisleri; “Peygamber efendimizin bu sözlerine muhatap olan kişiler İslam’ın güzelliği ve zirvesini elde etmiş insanlardı. Rasulullah (sav) in tevhid için olan sözlerini onlar hiçbir zaman, tevhidin sadece söylenmesi yeterlidir, şeklinde anlamıyorlardı. Aksine tevhide bağlı olarak gelişen düşünce ve hareket şeklini çok iyi kavramış ve bizzat uygulayan kişilerdi. Hiçbir sahabenin bu ve benzer hadisleri işittiğinde yaşantılarında geriye doğru bir değişiklik olmamış, ameli yönü hiçbir zaman ihmal etmemişlerdir.” şeklinde yorumlamıştır.
Asr suresinde hüsranda olmayacak insanlar; iman edenler, salih amel işleyenler, hakkı ve sabrı tavsiye edenler olarak haber verilmiştir. Amelsiz bir iman yeterli olsaydı sure hüsranda olmayacak insanlar için yalnız iman edenleri belirtir diğerlerini saymazdı.
Müddessir suresinde de cehennemlikler kendilerinin cehennemde oluşlarını imansızlıktan dolayı değil amelsizlikten dolayı olduğunu cennetliklere şöyle beyan etmişlerdir;
“Onlar cennetlerdedirler. Birbirlerine suçlular hakkında sorular sorarlar ve dönüp onlara şöyle derler: “Sizi Sekar’a (cehenneme) ne soktu?”
Onlar şöyle derler: “Biz namaz kılanlardan değildik.” “Yoksula yedirmezdik.” “Batıla dalanlarla birlikte biz de dalardık.” “Ceza gününü de yalanlıyorduk.” “Nihayet ölüm bize gelip çattı.” (Müddessir 74/40-47)
Ayette de çok açık bir şekilde belirtildiği gibi namaz kılmamanın karşılığı dünyada değil hesap gününde verilmiştir.
Kur’an-ı Kerim toplum hukukunu ilgilendiren hususlarda ceza belirlemiştir
Kur’ân; “dinde zorlama olmayacağını (Bakara 2/256), “ﾠDe ki: "Bizim işlediğimiz suçlardan siz sorumlu tutulmazsınız. Sizin işlediklerinizden de biz sorumlu tutulmayız." (Sebe 34/25) ayeti hiç kimsenin, başkasının suçundan sorumlu olmadığını; “Artık dileyen iman etsin dileyen inkâr etsin. Biz, zalimler için/ alevleri kendilerini çepeçevre kuşatan bir ateş hazırladık.” (Kehf 18/29); ayeti dileyenin inanıp dileyenin inkâr edebileceğini; “Kalbi imanla dolu olduğu halde zorlanan kimse hariç, inandıktan sonra Allah'ı inkâr eden ve böylece göğsünü küfre açanlara Allah'tan gazap iner ve onlar için büyük bir azap vardır.” (Nahl 16/106); ayeti herkesin, yaptığının karşılığını Allah’ın divanında göreceğini, gönülden gelmeyen sözle, zoraki yapılan uygulamanın bir değer taşımadığını, imanın ve inkârın, kişinin tercihine bırakıldığını (Kaf 50/45) haber vermektedir.
Kur’an-ı Kerim toplum hukukunu ilgilendiren hususlarda; hırsızlık, zina, katil gibi konularda verilecek cezaları belirlemiş ama Allah ile kul arasında kalan ibadet eylemlerini yapmayanlar için dünyada uygulanacak bir ceza belirlememiş onun karşılığını hesap gününe bırakmıştır. Fakihlerin bu konu ile ilgili düşünce ve yorumlarını yaşadıkları zamandaki siyasi ve sosyal olaylarla birlikte değerlendirilmelidir.
YORUMLAR