Suriye'de hızlı davranılmadı

Başbakan Yardımcısı Atalay, 'Ukrayna konusunda bakın nasıl şu anda daha çabuk hareket ediliyor. Eğer Suriye konusunda da böyle olsaydı, Suriye bu hale gelmeyecekti" dedi.

Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Ukrayna konusunda artık daha çabuk hareket edildiğini belirterek, Suriye'de de hızlı davranılsaydı bu ülkenin bu hale gelmeyeceğini söyledi. 

Atalay, Amerikalı yetkililerle yaptığı görüşmeleri değerlendirdi. 

Atalay, Türkiye’deki siyasi gelişmeleri konu alan Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı'nın (SETA) düzenlediği "Insight Turkey: 4. Yıllık Konferansı – Türkiye'de Demokrasinin Geleceği” başlıklı tüm gün süren programa katılmak için Washington'a geldiğini kaydetti.

Başkentte bulunması vesilesiyle dün bazı temaslarda da bulunduğunu belirten Atalay, ABD’nin yeni İç Güvenlik Bakanı Jeh Johnson ile görüştüğünü söyledi. Görüşmenin ana temasının terörle mücadele olduğuna işaret eden Atalay, bu bağlamda Suriye’yi de konuştuklarını dile getirdi.

- “Rusya’nın güç devşirmesine Suriye de vesile oldu”

ABD’nin Suriye gündeminin daha çok Suriye’deki bazı terör oluşumlarıyla ilgili olduğunu ama görüşmede kendisinin biraz daha Suriye’nin bütününe dikkati çektiğini ifade eden Atalay, şunları kaydetti:

“Kendilerine Suriye’ye müdahalede geç kalındığını, onun için de Suriye içinde terör oluşumlarının meydana geldiğini ve şu anda da çözümün zorlaştığını ifade ettik. Hatta şunu da söyledim: Ukrayna konusunda şu anda nasıl da daha çabuk hareket ediliyor. Eğer Suriye konusunda da böyle olsaydı, Suriye bu hale gelmeyecekti. Biraz da Rusya’nın güç devşirmesine Suriye vesile oldu. Bunları da açıklıkla konuştuk. Epey verimli bir görüşme oldu.”

Atalay, zamanında “demokratik talepleri olan ve Suriye toplumunun tamamını temsil eden bir muhalefetin yeterince desteklenmediğini” belirterek, Suriye’ye uluslararası camianın müdahalede geç kaldığına ve bu geç kalmanın da hala sürdüğüne işaret etti. Atalay, “ABD ve Batı ülkeleri, sadece Suriye’de El Kaide gibi oluşumlarla ilgili hassasiyetlerini sürdürüyorlar. Biz onlara biz diyoruz ki bu ortamın oluşmasına bir anlamda sebep sizlersiniz” dedi.

-“(Washington’da) Masa başında oturup Suriye’yi konuşmak kolay”

Atalay, Türkiye’nin 1 milyonu aşkın Suriyeliye kapılarını açtığını, 230 bin kişinin kamplarda yaşadığını, Suriyeli sığınmacıların hemen her kente yerleştirildiğini hatırlatarak, şöyle devam etti:

“Bunlarla ilgili Türkiye’nin yürüttüğü büyük bir çalışma var, organize bir çalışma, şehir gibi kamplar var. Türkiye’nin şu anda üzerine düşen mali yükümlülük neredeyse 3 milyar doları geçti ama uluslararası camiadan da bu konuda hiçbir destek görmedik. Bunları da ifade ediyoruz. Buralarda masa başında oturup Suriye konusunu konuşmak kolay ama bizim bin kilometre sınırımız var ve sınırın iki tarafında akrabalar yaşıyor ve orada gerçek bir hayat var. Bizim orada çektiğimiz zorlukları, bunların bilmesi, duyması yaşaması mümkün değil. Bunları onlara daha iyi anlatmak gerekiyor.”

Görüşmede, Amerikalı bakan Johnson’u Türkiye’ye davet ettiğini ve Türkiye’nin Suriye sınırındaki sığınmacı kamplarını gezdirmeyi teklif ettiğini belirten Atalay, Johnson’ın davete olumlu baktığını söyledi.

- Beyaz Saray’a Ermeni tasarısından duyulan rahatsızlık dile getirildi

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Yardımcısı Tony Blinken ile görüşmelerinde ise genellikle güvenlik ve terörle mücadelede iki ülkenin işbirliği ile Suriye ve Senato Dış İlişkiler Komitesi’nden geçen Ermeni tasarılarının ele alındığını belirten Atalay, bunun yanında Türkiye’yle ilgili Kongre’ye getirilen 5-6 tasarıya da dikkati çektiklerini kaydetti. 

Atalay, bu tip tasarıların Türk-Amerikan ilişkilerini etkilediğini dile getirerek, komiteden geçen Ermeni tasarısıyla ilgili Türkiye olarak rahatsızlıklarını da ifade ettiklerini aktardı. Atalay, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 1915 yılı olaylarıyla ilgili açıklamasının görüşmede gündeme gelip gelmediğine yönelik soruya şu yanıtı verdi:

“Sayın Başbakanımızın Ermeni sorunuyla ilgili son açıklaması çok ileri bir adım. Biz başından beri sorunu bu şekilde çözme niyeti içinde olduk. Yani ileri adımlar atılsın, tarihçiler çalışsın, bütün arşivleri açalım, orada hangi sorunlar varsa onları çözelim anlamında çağrılarımız oldu. Şimdi de Başbakanımız ilk defa Cumhuriyet tarihinde yapılmış en ileri açıklamayı gerçekleştirdi. (Görüşmemizde) Bunları kendilerine anlattık, onlar da bunun farkındalar ama ben yine de ‘Bunun sizde bir yansımasını da pek etkili görmedik’ dedim, yani ne ABD Başkanı’nın ne Beyaz Saray’ın açıklamalarında Başbakanımızın bu açıklamasına referans söz konusu olmadı. ‘Oldu’ falan dediler ama  ‘O bakanlığın sözcüsünün bir açıklamasıydı’ dedik, o zaman ‘Biz yapalım’ dediler.”

Atalay, “Genel anlamda, son zamanlarda doğrusu doğrudan ilişkiler açısından faydalı bir görüşme oldu” ifadesini kullandı.

- “Türkiye aleyhine propagandaları bertaraf etmek lazım”

Atalay, Türkiye'deki yerel seçim sonuçlarının ABD'deki yansımalarına dair bir soru üzerine, Türkiye’de AK Parti’nin seçmenin büyük desteğini alarak seçimler sonrasında yeniden güç tazelediğini belirterek, “Bunu herkes görüyor, bu yeni bir durumdur, yeni bir dönemdir” dedi.

Son dönemde Türkiye aleyhine bazı propagandaların olduğuna dikkati çeken Atalay, şunları kaydetti: 

 “İnternet yasası konusu öğleden sonraki (Beyaz Saray) görüşmede gündeme geldi. Orada da açıklamalarda bulunduk. SETA’nın programının da özü bunlar. Türkiye ile ilgili düzenlenen bu programda son zamanlarda Türkiye aleyhine oluşturulan şeyleri açıklamak istiyoruz. Bu bir savunma değil ama Türkiye’de hükümetimizin yürüttüğü politikalar, özellikle AK Parti’nin demokratikleşme misyonu ve iktidara geldiği günden bu yanaki çalışmaları var. Burada süreklilik ve kurumsallaşma söz konusudur ve biz o misyonu yine yürütüyoruz. Attığımız yeni adımlar var, onları anlatmak istiyoruz.

Buralarda Türkiye aleyhine yapılan propagandaları biraz bertaraf etmek lazım. Son dönemde paralel yapı diye nitelendirdiğimiz unsurların yurt dışında yaptığı çalışmalar, anlattığı hususlar var. Burada da söz konusu bu, Kongre üyelerine yönelik çalışmalar yapıyorlar. Bizim de hükümet ve sivil toplum kuruluşları olarak bu konularda çalışmalar yapmamız gerekiyor. Yani iyi anlatmak gerekiyor.”

Atalay, Türkiye’nin seçim öncesi dönemde daha çok içe odaklandığını, artık dışa dönük çalışmaları artırmak istediklerini belirtti.

- “Batı ve ABD çok çelişkiler gösterdi”

Atalay, ABD’nin Mısır’daki yeni idam kararlarını eleştirirken, diğer yandan Mısır’a Apaçi helikopteri göndermesi kararını “Batı dünyasının çelişkileri” olarak nitelendirdi.

Mısır’daki barışçıl gösterilerde zaten çok fazla insanın öldürüldüğünü hatırlatan Atalay, “İnşallah bu idamlarla ilgili geri adım atılır ama ABD ve Batı bu konuda çok çelişkiler gösterdi. Darbeye karşı açık bir tutum sergilemediler” değerlendirmesinde bulundu.  

Atalay, Ukrayna konusunda NATO çerçevesinde Türkiye’nin yapması gerekenleri yaptığını ama Kırım nedeniyle Rusya ile farklı ilişkilerin bulunduğunu söyleyerek, Kırım Tatarlarının durumunun Türkiye için önemine işaret etti.